STEROWANIE RUCHEM KOLEJOWYM

SYGNALIZACJA

SYGNAŁY NA SEMAFORACH

Sygnały na semaforach wjazdowych, wyjazdowych, drogowskazowych i odstępowych półsamoczynnych
  Semafory półsamoczynne są to sygnalizatory, na których sygnał zezwalający na jazdę podaje upoważniona do tego osoba, a sygnał "stój" pojawia się samoczynnie pod wpływem oddziaływania przejeżdżającego pociągu. Do tych sygnalizatorów zalicza się semafory wjazdowe, wyjazdowe, drogowskazowe i niektóre odstępowe. Słupki tych semaforów są pomalowane w paski czerwono - białe w taki sposób, że na samej górze znajduje się pasek czerwony. W szczególnych przypadkach, gdy sygnalizator umieszczony jest nad torem, wówczas dla oznakowania rodzaju sygnalizatora pod lub obok latarni sygnałowej powinien znajdować się czerwono - biały pasek. Jeżeli warunki terenowe uniemożliwiają postawienie tradycyjnego semafora masztowego, wówczas można zastosować semafor karzełkowy, umieszczony nisko przy torze. Nie wolno ich jednak stosować na szlaku i w torach zasadniczych, gdzie pociągi poruszają się z większą prędkością z uwagi na ograniczoną widoczność.
Semafory wjazdowe umieszczone są przed wjazdami na stacje, mijanki, oraz posterunki ruchu, a sygnały wyświetlane na nich zezwalają lub zabraniają na nie wjechać. Wskazania semafora wjazdowego dotyczą okręgu zwrotnicowego, który jest tym semaforem osłaniany, oraz całej drogi przebiegu do następnego semafora. Semafor wjazdowy ponadto pokazuje jaki sygnał wyświetlany jest na semaforze następnym (jeżeli jest z nim uzależniony), zwykle następnym jest semafor wyjazdowy lub drogowskazowy.
Semafory wyjazdowe umieszczone są w obrębie stacji, mijanki lub posterunku ruchu i nadają sygnał, który zezwala lub zabrania z nich wyjechać. Wskazania semafora wyjazdowego dotyczą okręgu zwrotnicowego osłanianego tym semaforem.
Semafory drogowskazowe umieszczane są w obrębie stacji wówczas, gdy wymagane jest dokładniejsze określenie drogi przebiegu. W praktyce semafory drogowskazowe umieszczane są na większych stacjach przed semaforem wyjazdowym.
Semafory odstępowe półsamoczynne stosuje się na liniach bez blokady samoczynnej wówczas, gdy wymagane jest zwiększenie przepustowości linii. Zwykle są dwukomorowe i mogą wyświetlać sygnały S1 i S2, a sterowanie odbywa się z posterunku odstępowego.
  Przed semaforami wjazdowymi, w odległości drogi hamowania ustawia się tarcze ostrzegawcze dla informowania maszynisty o tym jaki sygnał wyświetlany jest na semaforze wjazdowym, a w przypadku przeszkód terenowych lub innych, które uniemożliwiają dostrzeżenie sygnału z dostatecznej odległości, stosuje się również powtarzacze semaforów (maksymalnie trzy).
  Semafory oznaczone są w następujący sposób:
a) za pomocą dużej litery: np. A, B, oraz;
b) za pomocą cyfr 1, 2 lub ¹/₂.
- cyfra 1 oznacza, że semafor może wyświetlać tylko sygnał zezwalający na jazdę z maksymalną dozwoloną prędkością (jazda na wprost);
- cyfra 2 oznacza, że semafor może wyświetlać tylko sygnał zezwalający na jazdę z prędkością zmniejszoną (zwykle jazda w bok, ale nie zawsze);
- cyfry ¹/₂ oznaczają, że semafor może wyświetlać sygnał zezwalający na jazdę z maksymalną dozwoloną prędkością lub na jazdę z prędkością ograniczoną.
  Semafory wjazdowe na szlak z samoczynną blokadą liniową dwukierunkową oznaczone są za pomocą liter N (dla toru przeciwnego do zasadniczego) lub P (dla toru zasadniczego), oraz za pomocą cyfr oznaczających kilometr, na którym znajduje się semafor, oraz najbliższy hektometr - dla toru parzystego najbliższy parzysty, a dla toru nieparzystego najbliższy nieparzysty. Na przykład P3456 oznacza semafor wskazujący sygnał dla kierunku zasadniczego, umieszczony w 345 km linii kolejowej, a najbliższy hektometr to 6.
Oznaczenia semaforów umieszcza się na białej tabliczce umieszczonej pod kolumną świateł.
Ze względu na sposób pokazywania sygnału rozróżnia się semafory świetlne i kształtowe.

SEMAFORY ŚWIETLNE
  Semafory świetlne wyświetlają sygnał za pomocą światła zarówno w dzień i w nocy. Semafor świetlny składa się z rzędu komór świetlnych umieszczonych na słupie. Jeżeli układ torowy tego wymaga, to na semaforach świetlnych umieszczone są także pasy świetle, które wraz z zasadniczymi sygnałami tworzą inne sygnały. Ilość komór świetlnych uzależniona jest od układu torowego osłanianego danym semaforem. Pas świetlny w zależności od sygnału może być zielony lub pomarańczowy. Układ soczewek na semaforze pięcio komorowym z pasem świetlnym przedstawia się następująco:


  Na semaforze światła pomarańczowe, zielone i białe mogą być wyświetlane w sposób migający lub ciągły. Sygnały mogą być podawane za pomocą jednego świecącego się światła lub dwóch - jeśli sytuacja taka ma miejsce to dolne światło odnosi się do semafora, na którym jest wyświetlane i zawsze jest pomarańczowe ciągłe, a górne światło odnosi się do następnego semafora (jeśli semafor jest z nim uzależniony) i jest pomarańczowe lub zielone ciągłe albo migające. Taka kombinacja oznacza, że obok semafora, na którym wyświetlany jest sygnał oraz przez okręg zwrotnicowy i drogę przebiegu osłaniane tym semaforem można przejechać z prędkością zmniejszoną (wg wskazań semafora), a dalej z prędkością wskazywaną przez następny semafor. Dolne światło może być uzupełnione pasem świetlnym ciągłym zielonym lub pomarańczowym.
Na PKP wyświetlane są sygnały zezwalające na jazdę z maksymalną dozwoloną prędkością, lub z prędkością zmniejszoną do 100 km/h, 60 km/h lub 40 km/h. Poszczególne sygnały i ich znaczenie pokazane są poniżej:

S1 Czerwone światło ciągłe. Oznacza "stój" - jazda obok semafora zabroniona.

  Jedno światło wyświetlane na semaforze wskazuje, że obok tego semafora oraz okręg zwrotnicowy i drogę przebiegu można przejechać z maksymalną dozwoloną prędkością, a następny semafor wskazuje sygnał "stój" bądź jazda z prędkości maksymalną lub zmniejszoną.

	S2 Zielone światło ciągłe. Oznacza, że następny semafor wskazuje sygnał zezwalający na jazdę z maksymalną dozwoloną prędkością.
	S3 Zielone światło migające. Oznacza, że następny semafor wskazuje sygnał zezwalający na jazdę z prędkością nie przekraczającą 100 km/h. Prędkość jazdy obok semafora, na którym wyświetlany jest ten sygnał nie może być większa od 160 km/h. W przypadku, gdy jest to semafor wyjazdowy na szlak z samoczynną blokadą liniową to sygnał ten informuje, że dwa odstępy blokowe są wolne.
	S4 Pomarańczowe światło migające. Oznacza, że następny semafor wskazuje sygnał zezwalający na jazdę z prędkością nie przekraczającą 40 km/h lub 60 km/h. O tym ile ta prędkość wynosi informuje następny semafor.
	S5 Pomarańczowe światło ciągłe. Oznacza, że następny semafor wskazuje sygnał "stój".

  Sygnały poniżej informują, że obok semafora na którym jest wyświetlany sygnał można przejechać z prędkością zmniejszoną do 100 km/h. Dolne światło pomarańczowe ciągłe uzupełnione zielonym pasem świetlnym, górne światło odnosi się do następnego semafora (jeśli semafor wyświetlający taki sygnał jest z nim uzależniony) - obowiązują zasady jak na pojedynczych sygnałach.

	S6 Górne światło zielone ciągłe. Oznacza, że następny semafor zezwala na jazdę z maksymalną dozwoloną prędkością.
	S7 Górne światło zielone migające. Oznacza, że następny semafor zezwala na jazdę z prędkością zmniejszoną do 100 km/h.
	S8 Górne światło pomarańczowe migające. Oznacza, ze następny semafor zezwala na jazdę z prędkością zmniejszoną do 40 lub 60 km/h. O tym ile ta prędkość wynosi informuje następny semafor.
	S9 Górne światło pomarańczowe ciągłe. Oznacza, że następny semafor wskazuje sygnał "stój".

  Sygnały poniżej informują, że obok semafora na którym jest wyświetlany sygnał można przejechać z prędkością zmniejszoną do 60 km/h. Dolne światło pomarańczowe ciągłe uzupełnione pomarańczowym pasem świetlnym, górne światło odnosi się do następnego semafora (jeśli semafor wyświetlający taki sygnał jest z nim uzależniony) - obowiązują zasady jak na pojedynczych sygnałach.

	S10a Górne światło zielone ciągłe. Oznacza, że następny semafor zezwala na jazdę z maksymalną dozwoloną prędkością.
	S11a Górne światło zielone migające. Oznacza, że następny semafor zezwala na jazdę z prędkością zmniejszoną do 100 km/h.
	S12a Górne światło pomarańczowe migające. Oznacza, ze następny semafor zezwala na jazdę z prędkością zmniejszoną do 40 lub 60 km/h. O tym ile ta prędkość wynosi informuje następny semafor.
	S13a Górne światło pomarańczowe ciągłe. Oznacza, że następny semafor wskazuje sygnał "stój".

  Sygnały poniżej informują, że obok semafora, na którym jest wyświetlany sygnał można przejechać z prędkością zmniejszoną do 40 km/h. Dolne światło pomarańczowe ciągłe, górne światło odnosi się do następnego semafora (jeśli semafor wyświetlający taki sygnał jest z nim uzależniony) - obowiązują zasady jak na pojedynczych sygnałach.

	S10 Górne światło zielone ciągłe. Oznacza, że następny semafor zezwala na jazdę z maksymalną dozwoloną prędkością.
	S11 Górne światło zielone migające. Oznacza, że następny semafor zezwala na jazdę z prędkością zmniejszoną do 100 km/h.
	S12 Górne światło pomarańczowe migające. Oznacza, ze następny semafor zezwala na jazdę z prędkością zmniejszoną do 40 lub 60 km/h. O tym ile ta prędkość wynosi informuje następny semafor.
	S13 Górne światło pomarańczowe ciągłe. Oznacza, że następny semafor wskazuje sygnał "stój".

  Sygnał zastępczy Sz stosowany może być w szczególnych przypadkach, kiedy się go używa opisane jest tutaj.

Sz Matowobiałe migające światło. Opis - kliknij tutaj

SEMAFORY KSZTAŁTOWE
  Semafory kształtowe mogą podawać dwa lub trzy sygnały oraz sygnał zastępczy. Semafor kształtowy składa się z wysokiego masztu, na którym umieszczone są ramiona wskazujące sygnały w dzień oraz latarnie wskazujące sygnał w nocy. Semafor kształtowy, mogący wskazywać tylko sygnał dla jazdy z maksymalną dozwoloną prędkością posiada jedno ramię, natomiast semafor, który odnosić się może również do jazdy z prędkością zmniejszoną posiada dwa ramiona. Sterowanie sygnałami na semaforze odbywa się z nastawni za pomocą pędni i dźwigni. Semafory kształtowe wyposażone są często w światła wsteczne, które pozwalają obsłudze kontrolować sygnały wyświetlane na semaforze. Poszczególne sygnały i ich znaczenie pokazane są poniżej:

	Sr1 Górne ramię ustawione poziomo w stosunku do masztu, dolne (jeśli jest) pionowo (w dzień), świecące się czerwone światło ciągłe pod górnym ramieniem (w nocy). Oznacza "stój" - jazda obok semafora zabroniona. W nocy górna latarnia pokazuje wstecz duże światło matowobiałe, na semaforze dwuramiennym dodatkowo dolna latarnia pokazuje wstecz małe światło matowobiałe.
	Sr2 Górne ramię ustawione pod kątem 45o w stosunku do masztu, dolne ustawione pionowo (w dzień), świecące się zielone światło ciągłe pod górnym ramieniem (w nocy). Oznacza jazdę z największą dozwoloną prędkością na danym odcinku linii. W nocy górna latarnia pokazuje wstecz duże światło białe, na semaforze dwuramiennym dodatkowo dolna latarnia pokazuje wstecz małe światło matowobiałe.
	Sr3 Górne i dolne ramiona ustawione pod katem 45o w stosunku do masztu (w dzień), świecące się zielone światło ciągłe pod górnym ramieniem, oraz pomarańczowe ciągłe pod dolnym ramieniem (w nocy). Oznacza jazdę z prędkością zmniejszoną do 40 km/h obok semafora oraz w obrębie okręgu zwrotnicowego osłanianego tym semaforem, a potem jazda z maksymalną dozwoloną prędkością. W nocy górna i dolna latarnia pokazują wstecz duże białe światła.

  Sygnał zastępczy stosowany może być w szczególnych przypadkach, kiedy się go używa opisane jest niżej.

Sz Matowobiałe migające światło (w dzień i w nocy), ramiona jak dla sygnału Sr1. Opis - kliknij tutaj

SYGNAŁ ZASTĘPCZY
  Sygnał zastępczy (Sz) stosuje się wówczas, gdy nie można podać na semaforze wjazdowym lub wyjazdowym sygnału zezwalającego na jazdę (np. awaria, złe ustawienie drogi przebiegu), bądź gdy semafor wskazuje sygnał wątpliwy albo jest nieoświetlony. Pociąg może przejechać obok semafora gdy wyświetlany jest sygnał zastępczy bez konieczności wręczania drużynie trakcyjnej bądź kierownikowi pociągu rozkazu szczególnego. Ponadto latarnię z sygnałem zastępczym umieszcza się na osobnej podstawie przed posterunkiem zapowiadawczym i na nim wyświetla się zezwolenie na wjazd na posterunek zapowiadawczy z toru przeciwnego do zasadniczego, jeśli dla tego toru nie ma semafora wjazdowego.

  Obok semafora wyświetlającego sygnał zastępczy można przejechać z prędkością nie większą jak 40 km/h. Jeśli semafor wyjazdowy na szlak z samoczynną blokadą liniowa wskazuje sygnał zastępczy to należy obok tego semafora przejechać z prędkością nie większą od 20 km/h oraz kontynuować jazdę z tą prędkością z zachowaniem szczególnej ostrożności do czasu minięcia przez czoło pociągu semafora samoczynnej blokady liniowej zezwalającego na jazdę. Sygnał ten świeci przez 90 sekund i po czym automatycznie się wyłącza.

  Gdy sygnalizacja jest wyłączona lub nie działa (np. awaria) lub nie można podać sygnału zastępczego to obok semafora wskazującego sygnał "stój" lub wskazującego sygnał wątpliwy bądź obok semafora nieoświetlonego można przejechać, gdy drużynie trakcyjnej lub kierownikowi pociągu zostanie wręczony pisemny rozkaz szczególny "S" lub zostanie on podyktowany przez radio.

SEMAFORY ODSTĘPOWE | POWTARZACZE SEMAFORÓW | TARCZE OSTRZEGAWCZE | TARCZE MANEWROWE TARCZE ROZRZĄDOWE | SYGNAŁY NA MIJANKACH

Poniżej znajdują się odnośniki do poszczególnych zagadnień związanych z urządzeniami SRK:

SYGNALIZACJA | WSKAŹNIKI I SYGNAŁY